STEVAN PIROĆANAC
(1923 – 2017)
Stevan Piroćanac je rođen 5. oktobra 1923. u Kosovskoj Mitrovici gde je njegov otac, Velimir Piroćanac, bio pukovnik- komandant vojnog okruga. Preminuo je 26. maja 2017. u 94. godini života.
Porodica Piroćanac je stara eminentna srpska porodica, čuvena u 19. veku u političkom i civilnom životu Srbije. Porodica Stevanove majke Olge je značajna slovačka porodica Šafarik. Sredinom 19. veka mnogi su podržavali novu Srbiju, medju njima su bili članovi porodice Šafarik. Stevan je praunuk Milana Piroćanca, premijera Kraljevine Srbije od1880. do 1883. godine. U to vreme poznata beogradska vila na adresi Francuska 7, sadasnje sedište Udruženje književnika Srbije, pripadala je porodici Piroćanac.
Stevan je bio veteran Drugog svetskog rata pošto je 1943. postao vojnik Kraljevske vojske kao član Srpskog dobrovoljačkog korpusa, čiji cilj je bio da zaštite nedužne civile Kraljevine Jugoslavije. Za tri i pola godine svi Dobrovoljci bili su izloženi brutalnoj nemačkoj okupaciji i komunističkim partizanima. Pad Kraljevine 1945. od sovjetskih i komunističkih trupa značilo je da svi koji su se borili protiv Staljina i Tita bili su primorani da napuste zemlju. Srpski dobrovoljci povukli su se u Sloveniju (u Istru) u zajednici sa svim nacionalnim odredima da zajednički nastave borbu protiv komunista. Posle završetka rata maja 1945. jedan deo je otišao u Italiju, a većina Dobrovoljaca je bila streljana u Kočevju od strane partizana. Stevan je prebačen u Italiju gde je živeo dve godine. Tu je upoznao i venčao se sa Verom Milanović. Zatim je prebačen u izbegličke logore u Nemačkoj. Tu su započeli porodični život sa rođenjem prvenca sina Uglješe 1949. Životni put se nastavlja. Vera, Stevan i Uglješa su napokon dobili dozvolu da emigriraju u Ameriku januara 1952. godine. Drugi sin Pavle rođen je 1956.
Odiseja rata, rušenja zemlje, gubitak nacionalnosti i rodne grude duboko su uticali na Stevana. Njegovi ratni drugovi ostali su najbliži i najdraži prijatelji koji su se uvek sećali šta su doživeli za vreme rata. Stevan je nastavio da intenzivno prati događaje u Srbiji i Jugoslaviji premda se prilagodio novom životu u Americi.
Stevan je bio istinski patriota Kraljevine Jugoslavije. Celog života bio je u prvim redovima u odbrani Srba i promovisao je istinu o vojnoj i političkoj istoriji za vreme rata i raspad Jugoslavije u novije vreme. Pretnje od srpskih neprijatelja nisu ga zaustavile da neumorno brani Srbe, ma gde bili, protiv laži u mediji i od strane političara.
Stevan je napisao mnogobrojne članke i vodio žestoku korespondenciju preko mnogih novina, posebno Milwaukee Journal Sentinel. Pisao je akademske članke za South Slav Journal iz Londona i za emigrantske listove Iskra, Amerikanski Srbobran i Srpska politika iz Australije. Bio je istoričar predratnog fudbala u Kraljevini Jugoslaviji i napisao je 112 sportskih komentara za Amerikanski Srbobran.
Stevan Piroćanac je posedovao enciklopedijsko znanje srpske istorije, naroda i događaja. Mogao je dugo govoriti u detaljima o istorijskim temama ili iz svog ličnog doživljaja. Autori i drugi koji su se interesovali za Jugoslaviju i Srbiju u ratno i posleratno vreme su ga konsultovali kao čoveka sa velikim znanjem koji je mogao da potvrdi tačnost njihovih knjiga i članaka. Na ovaj način on je postao saradnik i prijatelj mnogima širom sveta, uključujući novije generacije.
Najponosniji je bio kad je pisao i objavio 1991. istorijsku monografiju Srpski dobrovoljci 1941-1946 u rečima i slikama što je doživela dva izdanja.
Stevan je postao zahvalan državljanin u novom svetu 1957. On i Vera su gajili porodicu. Nije nikada bio nezaposlen, čak kad je vrlo malo znao engleski. Nastanili su se u Milvokiju (Milwaukee) gde, po rečima veterana Srpskog dobrovoljačkog korpusa, “tu ima posla”. Stevan je bio vredan zaposlenik firme Continental Can Company od 1953. sve do penzionisanja. On i Vera su kupili malu, skromnu kuću prvo u Milvoki, a kasnije u Vavatosi (Wauwatosa) gde su bili srdačni prijatelji sa američkim susedima. Ipak centar života Stevana, Vere i njihove dece bila je njihova pravoslavna vera, članstvo u katedrali Svetog Save i korespondencija sa porodicom u Jugoslaviji i sa srpskom dijasporom i ratnim drugovima širom sveta.
Godine 1963. posle smrti njegovog brata Pavla, Kraljevskog oficira, Stevan je bio izabran od strane preživelih članova 56. klase Kraljevske vojne akademije kao počasni član uz priznanje njegovog i bratovog doprinosa.
Stevan Piroćanac bio je 69 godina u braku sa suprugom Verom. Zajedno su mnogo doživeli u životu. Vera je preminula 5. oktobra 2016. i Stevan ju je žalio sve do svoje smrti. Oboje nedostaju svojim sinovima Uglješi i Pavlu sa njihovim porodicama.
Neka je večan spomen Stevanu i Veri Piroćanac. Bili su dobri, čestiti pravoslavci i patrioti do poslednjeg daha.
Ožalošćeni sinovi Pavle Piroćanac i
Uglješa Piroćanac
